advertentie

wim daniëls

1. Hoe schrijf je sms-berichten?

2. Engelse sms-letterwoorden

3. Nederlandse sms-letterwoorden

4. Shordjes

5. Sms-berichten via beurs- en sportjargon

6. Sms-smileys

7. Alfabetische lijst

8. Sms-diensten en sms-links


Nederlandse sms-letterwoorden

  • Strip zinnen
  • Gebruik letterwoorden
  • Maak shordjes
  • Kort woorden van achteren in
  • Vervang een lettercombinatie door één enkele letter
  • Gebruik per woord slechts drie letters
  • Voeg woorden samen
  • Gebruik cijfers in plaats van letters
  • Werk met speciale tekens
  • Gebruik namen in plaats van woorden
  • Bedenk nieuwe woorden
  • Geef bestaande woorden een nieuwe betekenis

    Hoe schrijf je sms-berichten?

    Sms-berichten moeten kort zijn. Heel kort. Allereerst omdat de beschikbare ruimte nu eenmaal beperkt is. In de meeste gevallen is die ruimte slechts zo'n 160 tekens, inclusief spaties. Een andere belangrijke reden is dat het lastig is om op een mobiele telefoon toetsen in te drukken, terwijl dat wél nodig is om woorden en zinnen te kunnen maken. Vooral mensen met dikke vingers hebben tikproblemen op de mobiele telefoon. Inmiddels worden weliswaar ook volop sms-berichten met een gewone computer via internet naar gsm'etjes verstuurd, maar sms'en via de mobiele telefoon zelf, is toch veruit het populairst.
    Hoe kun je er nu voor zorgen dat je met zo weinig mogelijk lettertekens zo veel mogelijk zegt?

    1. Strip zinnen
    Zinnen strippen of uitkleden doe je door alle woorden weg te laten die niet echt nodig zijn voor het overbrengen van de betekenis van een zin. Een zin als
    'Ik vond het fantastisch gisteren'
    kan bijvoorbeeld gemakkelijk gestript worden tot
    'fantastisch gisteren'.

    Daarbij zien we dan nog af van de mogelijkheid 'fantastisch' en 'gisteren' af te korten.

    Natuurlijk is het wel oppassen geblazen met het strippen van zinnen, want datgene wat je wilt overbrengen, kan ook onduidelijk worden als je woorden weg gaat laten. Het is zelfs mogelijk dat een gestripte zin een betekenis krijgt die je helemaal niet bedoelt. Strip zinnen daarom voorzichtig. Zorg er altijd voor dat de kern die je overhoudt maar voor één uitleg vatbaar is. En dat moet dan de uitleg zijn die jij erin hebt willen stoppen.

    2. Gebruik letterwoorden
    Een letterwoord is een woord dat ontstaat door alleen de eerste letter van de woorden uit een zin op te nemen en die samen te voegen. Van de zin
    'je bent zo lief'
    is het letterwoord: JBZL.
    Natuurlijk werken letterwoorden alleen als ze door de ontvanger ervan 'gelezen' kunnen worden. Daarom zijn er standaardlijsten in omloop met letterwoorden die voor het gsm'en min of meer gemeengoed zijn geworden. In de hoofdstukken 2 en 3 tref je zulke standaardlijsten aan, in het Engels en in het Nederlands, omdat dat de talen zijn waarmee in Nederland en Vlaanderen ge-sms't wordt.

    3. Maak shordjes
    Het woord 'shordjes' is een combinatie van het Engelse 'short' en het Nederlandse 'woordjes'. Shordjes zijn verkorte woordjes, meestal verkregen door het weglaten van alle klinkers uit een woord. In ons alfabet zijn de a, e, i, o, u en y de klinkers. De overige letters heten medeklinker. De meeste woorden en zinnen kun je heel goed begrijpen zonder de aanwezigheid van klinkers. Lees maar:
    vnzlfsprknd
    rglmtg
    frljppn
    lfdsvrdrt
    stdnt zkt kmr.
    Inderdaad, hier staat: 'vanzelfsprekend', 'regelmatig', 'fierljeppen', liefdesverdriet' en 'student zoekt kamer'.
    Zou je daarentegen alle klinkers laten staan en juist de medeklinkers weghalen, dan blijft er iets onbegrijpelijks over:
    aeee
    eeai
    ieee
    ieeeie
    ue oe ae.
    Het advies is dan ook om bij het maken van shordjes niet de medeklinkers maar de klinkers weg te laten. Natuurlijk zijn er ook woorden waarbij je dat beter niet kunt doen. Een woord als 'koeienuier' bijvoorbeeld - dat woord zul je overigens niet al te vaak gebruiken - heeft maar liefst 8 klinkers en slechts 3 medeklinkers. Voor zo'n woord levert het weglaten van alle klinkers wél problemen op.
    Voor woorden die met een klinker beginnen, is het aan te bevelen de beginklinker in het shordje op te nemen, bijvoorbeeld advrtnt (= advertentie). Meer voorbeelden van shordjes vind je in hoofdstuk 4.

    4. Kort woorden van achteren in
    We kennen in het Nederlands een aardig aantal gangbare afkortingen die zijn ontstaan door het weglaten van het laatste gedeelte van het volledige woord. Denk aan prof., incl., bijv., okt. en enz. In de schrijfpraktijk van alledag hebben dit soort woorden aan het eind een afkortingspunt. Bij sms'en is die punt meestal niet nodig. In een enkel geval kan ze er misschien beter maar wel staan om misverstanden te voorkomen. Als je 'geïllustreerd' bedoelt (bijvoorbeeld 'een geïllustreerd boek') is - wanneer je geen trema tot je beschikking hebt - een punt achter de afkorting gewenst (geil.) Zonder punt zou je een verkeerde indruk of verkeerde verwachtingen kunnen wekken.

    5. Vervang een lettercombinatie door één enkele letter
    Die letter moet dan wel hetzelfde klinken als de lettercombinatie.
    De beste mogelijkheid biedt hier de 'x', die de plaats van 'ks' kan innemen, zoals in 'strax' (of 'strx') en in 'nix' (of 'nx'). In het Engels is 'U' als vervanging van 'you' heel gangbaar.
    Ook letters die verdeeld zijn over verschillende woorden, kun je soms met één enkele letter weergeven. Een voorbeeld is 'xje', dat een verkorting is van 'ik zie je'.

    6. Gebruik per woord slechts drie letters
    Sommigen sms'ers schrijven hun sms-berichten in een drieletterwoordenschrift. Daarbij gaat het dan niet om het gebruik van drieletterwoorden in de zin van schuttingtaal, maar om het terugbrengen van elk woord dat ze gebruiken tot precies drie letters. Over het algemeen kun je met drie letters per woord inderdaad heel goed duidelijk maken wat je bedoelt. Een zin als
    'hou van jou'
    levert natuurlijk sowieso geen enkel geen probleem op, maar ook echte verkortingen zijn na enige gewenning goed leesbaar:
    'ben boo doe'
    'moe hui mak'
    'sor vnd nie'.
    Hier staat dus:
    'Ik ben boodschappen doen.'
    'Ik moet huiswerk maken.'
    'Sorry, vandaag niet'.
    In het drieletterwoordenschrift vervallen woorden van één en twee letters (u, ik, me, de, enzovoort). Een zin als 'Ik zit te zappen' wordt dan ook: zit zap.

    7. Voeg woorden samen
    Je kunt woorden ook samenvoegen. In plaats van 'Hoe is-ie?' kun je schrijven 'hoesie', al is de ruimtewinst daarvan nogal beperkt. Veel groter wordt die winst als je bij bepaalde vraagzinnen de zogenoemde w-taal gaat gebruiken. Bij de w-taal ga je alle vraagzinnen die met 'wie', 'wat', 'waar', 'waarom' en 'wanneer' beginnen, terugbrengen tot één woord. Van de vraagwoorden neem je alleen de 'w' over, waaraan je dan het belangrijkste woord van de vraagzin koppelt. Als dat woord begint met een klinker (a-e-i-o-u-y), neem je dat hele woord over. Begint het belangrijkste woord met een medeklinker (alle andere letters van het alfabet) dan laat je die medeklinker samen met alle direct daarop volgende medeklinkers weg tot aan de eerste klinker. Zo wordt
    'Waar staat de auto?'
    kortweg
    'wauto?'
    En de zin
    'Wanneer begint je tentamen?'
    verkort je op deze manier tot
    'wentamen?'
    Zet achter deze verkorte vraagzinnen voor de duidelijkheid wel altijd een vraagteken. Je hoeft daarentegen niet met een hoofdletter te beginnen.

    8. Gebruik cijfers in plaats van letters
    In het woord 'wacht' zit de lettercombinatie 'acht'. Die kun je natuurlijk vervangen door 8, waardoor je 'w8' krijgt. Andere voorbeelden zijn:
    pr8ig (prachtig)
    g1 (geen)
    7mlslrz (zevenmijlslaarzen).
    Ook enkele Engelse woorden kunnen goed weggecijferd worden, zoals:
    4you (voor jou)
    2day (vandaag).
    Je kunt cijfers ook nog op een andere manier inzetten. Drie woorden die met 'n' beginnen, kun je bijvoorbeeld weergeven als: 3n. Hiermee bedoel je dan bijvoorbeeld: 'niet, nooit, nergens'.
    Als je echt cijfergek bent, zou je zelfs uitsluitend cijfers kunnen gebruiken in sms-berichten:
    51 = de soep wordt koud
    62 = bel dringend je vader.
    Maar uitsluitend via cijfers sms'en kan alleen met iemand die de door jou gebruikte cijfercodes kan ontcijferen. Je zou daartoe zelf een codesysteem kunnen maken, dat je onder je vaste sms-vrienden verspreidt. Of je maakt gebruik van het boekje Buzzertolk (1996), waarin honderden cijfercodes staan, met de bedoelde zinnen erachter:
    719 = volgende keer beter
    392 = ik neem een taxi.

    9. Werk met speciale tekens
    Behalve cijfers kun je ook de speciale tekens gebruiken die op je mobiele telefoon zitten. Zo zou je 'ik aanbid je' kunnen weergeven met 'kaan+je'. Ook het gebruiken van een aantal 'smileys' en 'kontikons' voor sms-berichten behoort op een mobiele telefoon tot de mogelijkheden. Zie hiervoor smileys

    10. Gebruik namen in plaats van woorden
    Om te zeggen wat je wilt zeggen, kun je bij het sms'en ook namen gebruiken in plaats van woorden. Met één naam geef je dan een betekenis weer waar je normaal gesproken verschillende woorden voor nodig hebt. Als je bijvoorbeeld via een sms-berichtje wilt weten wat voor weer het is in het dorp waar je vriend of vriendin woont, kun je intikken:
    'Kroll bij jou?' (= Hoe is het weer bij jou?)
    Vrijwel iedereen zal bij Kroll direct aan weerman Erwin Kroll denken en snappen wat je bedoelt. Zo zijn er tal van mogelijkheden om een naam overdrachtelijk te gebruiken:
    'Gaal kijken?' (= Kijk je vanavond ook naar de wedstrijd die het Nederlands voetbalelftal speelt?)

    11. Bedenk nieuwe woorden
    Bedenk nieuwe, korte woorden die als het ware een samenvatting zijn van iets waarvoor je in het gewone Nederlands meer woorden nodig hebt. Twee voorbeelden:
    klupsen = in groepsverband bepaalde activiteiten ondernemen
    hersteldate = een afspraakje met iemand met wie je eerder al ooit hebt afgesproken maar bij wie je die eerste keer geen al te beste indruk hebt achtergelaten.
    Natuurlijk moeten je sms-partners de nieuwe woorden die je gebruikt wel kennen.

    12. Geef bestaande woorden een nieuwe betekenis
    Veelzeggende woorden kun je ten behoeve van je sms-berichten van een nieuwe betekenis voorzien. Herkenbare woorden die hiervoor gemakkelijk te gebruiken zijn, zijn jargonwoorden uit de financiële wereld en de sportwereld. De beursterm 'putoptie' bijvoorbeeld kan in sms-taal betekenen: 'Een relatie die nog wel voortduurt maar waarvan duidelijk is dat ze op den duur niet standhoudt.' In hoofdstuk 5 wordt uitgebreider op deze schrijfkortmethode ingegaan.

    Er zijn alles bij elkaar dus mogelijkheden te over om kort te schrijven. Toch moet je niet altijd alles willen verkorten. Sommige gedachten en gevoelens die je via een sms-bericht wilt versturen, zijn zo bijzonder dat ze het juist verdienen onverkort weergegeven te worden. Lukt dat niet in één berichtje, maak er dan twee van. Of schrijf voor de verandering eens een echte ouderwetse brief op een stuk papier, die je in een envelop stop en via de post verzendt. Desgewenst kun je zo'n brief natuurlijk wel weer met een sms-berichtje aankondigen: 'W8 op de postbode.'

    Tot slot van dit hoofdstuk gaan we in op het maken van spelfouten in sms-berichten.
    Over het algemeen hoef je je juist in een sms-bericht niet om de spelling te bekommeren. Veelal pruts je al zoveel aan de woorden die je in een sms-bericht gebruikt - vooral door ze te verkorten - dat de spelling er sowieso minder toe doet.
    Toch moet je over spelling bij het sms'en ook weer niet al te luchtig doen. Ga je in een sms-bericht volledige woorden en zinnen maken, dan is enige aandacht voor de spelling wel gewenst. Als afschrikwekkend bewijs daarvoor kan het volgende zinnetje dienen dat een blijkbaar spellingzwakke jongen aan zijn vriendin schreef:
    'Ik schijt nooit meer van jouw'
    De jongen bedoelde, en dat bedoelde hij serieus, dat hij nooit meer zou scheiden van 'zijn' meisje. Maar het meisje vond het berichtje zo afstotelijk, dat ze de relatie onmiddellijk verbrak: 'OenS' (= over en sluiten).
    En zo kan het vaker misgaan. Als je je vriend of vriendin een sms'je stuurt met de tekst: 'Ik ga je verassen', dan slaat hij of zij misschien wel op de vlucht in plaats van met smart op je te gaan zitten wachten. Want ja, er is nogal een verschil tussen 'verassen'(in as doen opgaan) en 'verrassen'.